پاسخ به سوالات متداول حوزه وکالت
از کارآموزی وکالت تا صدور پروانه وکالت
پروسه دوران کارآموزی وکالت چگونه است؟
پذیرفتهشدگان بعد از اعلام نتایج، در مرحله نخست باید به صورت مجازی به ثبت اطلاعات خود در سایت کانون وکلا بپردازند. در ادامه استعلامات سهگانهای تحت عناوین: استعلام پزشکی قانونی، استعلام دانشگاه و استعلام عدم سوءپیشینه صورت میگیرد.
چه زمانی کارآموزان مکلف به انتخاب وکیل سرپرست میشوند؟
پذیرفتهشدگان آزمون وکالت بعد از طی کردن استعلامات سهگانه باید وکیل سرپرست انتخاب نمایند.
آیا وکیل سرپرست باید دارای ویژگیهای خاصی باشد؟
وکیل سرپرست باید در صورت فعالیت در شهر تهران برای انتخاب شدن به عنوان وکیل سرپست دستکم هشت سال سابقه داشته باشد. این سابقه برای مراکز استان های تحت پوشش کانون مرکز، پنج سال؛ برای سایر شهرهای تحت پوشش کانون مرکز، حداقل چهار سال است؛ و برای سایر شهرهای کشور پنج سال میباشد.
نداشتن محکومیت انتظامی درجه چهار و بالاتر، نداشتن سوء شهرت، داشتن دفتر دایر و متناسب و اشتغال مستمر در محل تعیین شده در پروانه از دیگر شرایط وکیل سرپرست می باشد.
وکیل سرپرست چه وظایفی دارد؟
- نظارت بر رفتار و انجام تکالیف کارآموزی و شئون و اخلاق حرفهای وکالت
- آموزش و راهنمایی کارآموز در پروندههای وکالتی وی و نظارت بر آنها
- پذیرش کارآموزان و حداکثر پنج کارآموز بهصورت همزمان
- پذیرش کارآموز در دفتر، حداقل دو روز در هفته و فراهم کردن موجبات یادگیری مذاکره با موکل و مشاوره
- و گواهی و گزارش نحوه انجام تکالیف مقرر به کمیسیون کارآموزی
آیا وکیل سرپرست در انتخاب کارآموز محدودیت دارد؟
بله، هر وکیل سرپرست با وجود تمامی استثنائات قائل شده، حداکثر می تواند 10 کارآموز را به سرپرستی قبول نماید.
دوران کارآموزی وکالت چه مدت زمانی طول میکشد؟
در حال حاضر این دوران 18 ماه است.
آیا کارآموزان وکالت در دوران کارآموزی امکان پذیرش پرونده را دارند؟
بله، البته دارای محدودیتهایی هستند.
طبق آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب 1400، کارآموزان در دوره سوم میتوانند تحت نظر وکیل سرپرست، وکالت حداکثر تا پنج پرونده را در ماه قبول کنند. وکالت کارآموزان در پروندههایی که احکام آنها قابل فرجام است یا مرجع تجدیدنظر از احکام آنها دیوان عالی کشور است و یا پذیرش اعاده دادرسی کیفری، منفردأ یا به همراه وکیل سرپرست و سایر وکلا ممنوع است.
محدودیتهای کارآموزان در زمینه دریافت پرونده چگونه است؟
کارآموزان در زمینه دریافت پروندههای مالی دارای محدودیت هستند. سقف این محدودیت برای کارآموزان کانون مرکز 500 میلیون تومان و برای کارآموزان مرکز وکلای قوه قضاییه دو میلیارد تومان است.
همچنین کارآموزان حق قبول وکالت در خصوص دعاوی که مرجع تجدیدنظر از احکام آنها دیوان عالی کشور باشد را ندارند.
هرچند این موضوع در آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری دچار تغییر و تحولاتی شده است.
کارآموزان وکالت چه تکالیفی دارند؟
کارآموز در دوره کارآموزی، تکالیف زیر را در سه مرحله تحت نظر کانون و وکیل سرپرست، انجام میدهد:
مرحله اول:
شرکت در جلسات سخنرانی علمی و کارگاههای آموزشی حوزه وکالت و کارآموزی به مدت دو ماه و حداقل پنجاه ساعت؛
در پایان این مرحله، از کارآموز آزمون کتبی بهعملآمده و پس از قبولی، بلافاصله مرحله دوم آغاز میشود.
در صورت عدم شرکت در آزمون یا عدم قبولی، این آزمون تا دو مرتبه دیگر قابل تکرار است.
در صورت عدم شرکت یا عدم قبولی کارآموز در نوبت سوم، با اعلام کمیسیون کارآموزی و تأیید هیئتمدیره، پروانه کارآموزی ابطال خواهد شد.
این تصمیم قابلاعتراض در دادگاه عالی است.
مرحله دوم:
کارآموز مدت شش ماه هر روز (بهغیراز ایام تعطیل) تماموقت اداری در مراجع قضایی حضور مییابد و روزانه از یک پرونده دارای وقت رسیدگی یا در حال رسیدگی، گزارش تهیه مینماید.
کارآموز در این مدت باید در همه انواع مراجع قضایی اعم از شعب دادیاری و بازپرسی دادگاههای حقوقی، خانواده، کیفری یک و دو، انقلاب، تجدیدنظر، دوایر اجرای احکام شرکت نموده و حضور داشته باشد.
در صورت عدم تأیید کمیسیون کارآموزی، این دوره تا دو مرتبه دیگر و هربار حداکثر به مدت چهار ماه قابل تمدید است.
در پایان مرتبه سوم و عدم تأیید در کمیسیون کارآموزی، با اعلام کمیسیون و تأیید هیئتمدیره، پروانه کارآموزی ابطال میشود.
این تصمیم قابل اعتراض در دادگاه عالی است.
مرحله سوم:
مدت این مرحله هفت ماه است و کارآموز باید تکالیف زیر را انجام دهد.
- الف- با معرفی کانون نزد وکیل سرپرست به آموزش و تمرین عملی امور وکالت بپردازد و گواهی ماهانه وکیل سرپرست را ارائه دهد.
- ب- در حداقل پنجاه ساعت جلسات سخنرانی علمی و کارگاه آموزشی حضور یابد.
- پ- امور محوله از سوی کانون را انجام دهد.
- ت- گواهی مربوط به انجام تکالیف را ارائه داده و پس از تأیید در کمیسیون کارآموزی، در اختبار کتبی و شفاهی شرکت کند.
در صورت عدم انجام تکالیف مذکور یا عدم شرکت در اختبار کتبی و شفاهی یا عدم قبولی، مرحله سوم به ترتیب مقرر تجدید میشود.
چنانچه کمیسیون کارآموزی مجدداً انجام تکالیف را تأیید نکند یا عذر غیبت از اختبار را موجه نداند و یا کارآموز در اختبار قبول نشود، پروانه کارآموزی ابطال خواهد شد.
آیا کارآموزان وکالت در دوران کارآموزی دستمزد دریافت می کنند؟
انجام تکالیف کارآموزی افتخاری و مجانی است، ولی از کارهایی که کارآموز شخصاً قبول مینماید و تحت نظر وکیل سرپرست انجام میدهد، میتواند از صاحب کار حق الزحمه دریافت نماید.
کارآموزان وکالت در چه صورتی به وکیل پایه یک تبدیل می شوند؟
کارآموزان پس از طی کردن حداقل 18 ماه دوران کارآموزی و در ادامه در صورت موفقیت در آزمون اختبار به وکیل پایه یک تبدیل می شوند.
به کارآموزانی که در اختبار قبول شده و سوگند یاد کنند، پروانه وکالت پایه یک داده میشود.
تا زمانی که کارآموز دوره کارآموزی را طی نکرده و پروانه وکالت به وی داده نشده نام او در فهرست اسامی وکلا درج نمیشود و باید در فهرست اسامی کارآموزان کانون قید شود.
متن سوگند وکالت چیست؟
«در این موقع که میخواهم به شغل شریف وکالت نائل شوم به خداوند قادر متعال قسم یاد میکنم که همیشه قوانین و نظامات را محترم شمرده و جز عدالت و احقاق حق منظوری نداشته و برخلاف شرافت قضاوت و وکالت اقدام و اظهاری ننمایم و نسبت به اشخاص و مقامات قضایی و اداری و همکاران و اصحاب دعوی و سایر اشخاص رعایت احترام را نموده و از اعمال نظریات سیاسی و خصوصی و کینهتوزی و انتقامجویی احتراز نموده و در امور شخصی و کارهایی که از طرف اشخاص انجام میدهم راستی و درستی را رویه خود قرار داده و مدافع از حق باشم و شرافت من وثیقه این قسم است که یاد کردهام.»
منابع آزمون اختبار چیست؟
منابع آزمون اختبار با آزمون وکالت بهطورکلی مشابه می باشد و تنها دارای تفاوتهای جزئی است.
به طور مثال در کانون وکلا درس اصول فقه با وجود آن که از منابع آزمون وکالت است از منابع اختبار نمیباشد و در نقطه مقابل درس حقوق ثبت که در آزمون وکالت جایی در منابع ندارد، در آزمون اختبار یکی از منابع است.
برای شرکت در آزمون اختبار چه کتابهایی بخوانیم؟
مرور همان کتاب های آزمونی که در دوران مطالعاتی خود برای شرکت در آزمون وکالت بر آنها تسلط پیدا کردهاید، کمک شایانی به شما برای شرکت در آزمون اختبار می نماید.
آیا بررسی سئوالات سالهای گذشته آزمون اختبار برای شرکت در این آزمون مفید است؟
قطعاً پاسخ مثبت است و بررسی سئوالات آزمون های سالهای گذشته می تواند در راستای آمادهسازی ذهن شما برای شرکت در آزمون بسیار مفید باشد.
کتاب اختبار انتشارات دوراندیشان بهترین منبع برای بررسی سوالات سال های گذشته آزمون اختبار است.
درصورتیکه کارآموزان وکالت در آزمون اختبار پذیرفته نشوند چه اتفاقی رخ میدهد؟
در صورتی که کارآموز در اختبار قبول نشود، یک نوبت تجدید دوره خواهد شد.
در صورت مردود شدن در دومین اختبار، پروانه کارآموزی با اعلام کمیسیون کارآموزی و تأیید هیئت مدیره، ابطال میشود.
این تصمیم قابلاعتراض در دادگاه عالی است.
حداقل نمره برای قبولی در آزمون اختبار چند است؟
قبولی در اختبار، منوط به کسب نمره ده از بیست در حداقل پنج درس و معدل کل دوازده از بیست است.
در معدلگیری نمره هر درس، ضریب اختبار کتبی «سه» و ضریب اختبار شفاهی «یک» است.
درآمد وکالت چطور است؟
درآمد هر شخص بسته به توانمندی های کسب شده توسط وی، فن بیان و ارتباطات اجتماعی وی، محل فعالیت و فاکتورهای بسیار دیگری متفاوت است و نمیتوان رقم خاصی را به عنوان درآمد وکلا تعیین کرد.
فرق بین وکیل پایه دو و وکیل پایه یک چیست؟
وکیلی که به حکم دادگاه انتظامی به تنزل پایه محکوم شده است؛ وکیل پایه دو محسوب و حق وکالت در دیوان عالی کشور و دعاوی در صلاحیت دادگاه کیفری یک را ندارد.
در چه صورتی وکیل پایه دو به وکیل پایه یک تبدیل می شود؟
با احراز شرایط زیر وکیل پایه دو به پایه یک ترفیع مییابد:
- اشتغال به وکالت به مدت سه سال در پایه دو، مشروط بر اینکه پروانه همهساله تمدید اعتبار شده باشد.مدت تعلیق و ممنوعیت از وکالت و تودیع پروانه، جزء مدت مذکور محاسبه نمیشود.
- نداشتن محکومیت انتظامی درجه چهار و پنج و پرونده انتظامی منجر به تنظیم کیفرخواست.
- رعایت ضوابط وکالت، طبق قوانین و مقررات
- ارائه گواهی نداشتن محکومیت مؤثر کیفری در دوره اشتغال به وکالت پایه دو
حق الوکاله وکیل چقدر است؟
در دعاوی مالی میزان حقالوكاله در موردی كه حكم دادگاه بدوی از حیث بهای خواسته قطعی است از حداقل ١٥٠٠٠٠ ریال و ١٠% بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٣٠٠٠٠٠ ریال میباشد و در موردی كه حكم از حیث بهای خواسته قطعی نیست بهترتیب ذیل تعیین میگردد:
- الف ـ تا مبلغ یكصد میلیون ریال ٦% از بهای خواسته و حداكثر ٦٠٠٠٠٠٠ ریال.
- ب ـ نسبت به مازاد یكصد میلیون ریال تا یك میلیارد ریال ٤% بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٤٢٠٠٠٠٠٠ ریال.
- ج ـ نسبت به مازاد یك میلیارد ریال تا ٥ میلیارد ریال ٣% از بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ١٦٢٠٠٠٠٠٠ ریال.
- د ـ نسبت به مازاد پنج میلیارد ریال ٢% از بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٢٠٠٠٠٠٠٠٠ ریال.
آیا حقالوکاله وکلای با مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری بیشتر است؟
بله، وكلای با مدرك تحصیلی كارشناسی ارشد تا ٥% مبلغ پایه و دارندگان مدارك تحصیلی دكترا تا ١٠% مبلغ پایه به حقالزحمه آنها افزوده میشود.
آیا حقالوکاله وکلای تهران بیشتر از بقیه وکلاست؟
بله، وكلای شاغل در استان تهران و مراكز استان تا ١٠% مبلغ پایه و وكلای شاغل در شهرهای بزرگ تا ٥% مبلغ پایه به حقالزحمه آنها افزوده میشود.
حق الوکاله چه زمانی پرداخت میشود؟
حقالوكاله هر مرحله در پایان همان مرحله به وكیل پرداخت میگردد.
آیا در صورت عزل وکیل به وی حقالوکاله تعلق میگیرد؟
در مورد عزل وكیل یا انتفای موضوع وكالت به جهتی از جهات قانونی دیگر اگر كار وكیل تمام شده یا پرونده برای صدور حكم مهیا باشد تمام حقالوكاله آن مرحله به وكیل تعلق خواهد گرفت. در غیر اینصورت میزان حقالوكاله وكیل به تناسب كاری كه در آن مرحله انجام داده است حسب مورد به تشخیص كانون وكلا یا مركز امور مشاوران حقوقی، وكلاء و كارشناسان قوه قضائیه یا مراجع قضایی تعیین خواهد شد.
حقالوكاله اموری كه خـارج از دادگستـری یا پس از طرح آن در دادگـاه به داوری ارجاع میگردد منجر به صدور رأی داور میشود یا در شوراهای حل اختلاف رسیدگی شود و نیز در موردی كه دعوی در دادگاه یا خارج از دادگاه به صلح ختم میشود چقدر است؟
به میزان حقالوكاله مرحله نخستین است.
آیا وکلا می توانند از موکلین خود علاوه بر حق الوکاله هزینهای دریافت نمایند؟
خیر، وکلا باید از دریافت هرگونه وجه یا مال یا سند رسمی یا غیررسمی از موکل علاوه بر میزان مورد توافق بهعنوان حقالوکاله تحت هر اسم و عنوان، از قبیل وجه التزام و تضمین و مانند آن، پرهیز نمایند.
آیا دریافت هزینههای سفر و رفتوآمد، هزینههای دادرسی و سایر هزینههای متعارف امکانپذیر است؟
بله، چنانچه توافقی در بین باشد، افزون بر تعرفه حقالوکاله، امکان دریافت هزینههای دادرسی، هزینههای سفر و دیگر هزینههای متعارف مربوط به رسیدگی وجود دارد.
آیا وکلا موظف به دریافت پرونده های معاضدتی و تسخیری میباشند؟
بله، هر وکیل موظف به پذیرش وکالتهای معاضدتی و تسخیری تا چهار پرونده در سال میباشند.
آیا وکلا برای وکالت در پروندههای معاضدتی و تسخیری نیز مکلف به پرداخت مالیات میباشند؟
وکیل معاضدتی و تسخیری از پرداخت مالیات و حقوق صنفی معاف است.
آیا یک وکیل میتواند علیه موکل سابق خود وکالت طرف مقابل را برعهده بگیرد؟
خیر، وکیل باید از قبول وکالت علیه موکل سابق خود و یا قائممقام قانونی وی، در همان موضوع، بعد از استعفا یا عزل از طرف موکل یا انقضای وکالت به جهت دیگر، خودداری کند.
خواه این وکالت به طرفیت از مقابل موکل سابق خود باشد یا به وکالت از اشخاص ثالث.
آیا وکلای ادارات دولتی یا غیردولتی می توانند بعد از قطع همکاری با آن اداره، به عنوان وکیل طرف مقابل علیه آنها اداره قبول وکالت نمایند؟
خیر، باید از قبول وکالت یا مشاوره علیه اشخاص حقوقی اعم از دولتی یا غیردولتی که مستخدم آنها بودهاند یا بهموجب قرارداد، مشاور آنها بوده اند، تا پنج سال از تاریخ قطع همکاری با آنها خودداری نمایند.
در چه صورتی پروانه وکالت تمدید نمی شود؟
ابطال پروانه، بازنشستگی، ازکارافتادگی بیش از هفتاد درصد، انصراف از وکالت، رأی مرجع قضایی مبنی بر ممنوعیت دائم از وکالت و رأی مرجع قضایی مبنی بر ممنوعیت موقت در طول مدت ممنوعیت.
آینده شغلی وکالت بهتر است یا قضاوت؟
هرکدام از این مشاغل دارای ویژگیهای خاص خود میباشند که هر فرد باید بنا به خصوصیات فردی خود دست به انتخاب بزند.
آیا قضات، امکان وکالت دارند؟
خیر، قضات در حین خدمت امکان فعالیت به عنوان وکیل را ندارند.
آیا قضات بعد از پایان خدمت امکان فعالیت به عنوان وکیل را دارند؟
بله، قضات میتوانند بعد از پایان دوره فعالیت خود به عنوان قاضی، به عنوان وکیل به فعالیت بپردارند.
آیا قضات بعد از دوران خدمت خود در قوه قضاییه، برای فعالیت در حرفه وکالت محدودیتی دارند؟
بله، قضات به مدت سه سال در آخرین محل خدمت خود حق وکالت به هر نحو ندارند. متخلف به ترتیب تکرار به مجازاتهای انتظامی درجه ۳ تا ۶ محکوم میشود.